Blunderen Brabantse Bestuurders?

Al tientallen jaren wordt gedebatteerd over de drukste Brabantse wegen. Opmerkelijke punten waren onder­tunnelings­voor­stellen in Eindhoven (Bose), Helmond (N270/Kasteeltraverse) en Vught (N65). Ondanks forse steun van bijv. de VVD in Eindhoven, sneuvelden al die plannen wegens gebrek aan (gemeentelijk) geld.

Dit debat raakte in een stroomversnelling toen de Essentgelden beschikbaar kwamen. De bestedingsvoor­keur van het Provinciehuis ging uit naar de provinciale N279. Zo werd de voorkeur van Eindhoven voor een 'kleine Ruit' omgevormd naar een 'grote Ruit' via het Wilhelminakanaal naar de N279 bij Helmond.

En passant vergat het Provinciehuis twee nieuwe ontwikkelingen. Via Europa kwamen striktere wettelijke afdwingbare normen voor luchtverontreiniging. Ook in Brainport en langs de N65. RWS staat bovendien sinds kort, onder voorwaarden, bebouwing bovenop een tunnel toe. Dat verlaagt de kosten aanzienlijk.

Daardoor pakt 23 km ondertun­neling van 6 drukke wegen door bebouwde kommen moreel, juridisch, economisch en financieel beter uit dan circa €1.336 Mio investeren in de N279, Brainport, Grote Ruit, NOC, N69, N65 plannen.

Feiten

Het meeste geld gaat naar de N279 tussen Den Bosch en Helmond, de minst drukke weg met de laagste verkeersintensiteit. Naar de drukke N270 dwars door Helmond met veel meer ongevallen per kilometer, gaat geen cent. Terwijl juist daar als gevolg van luchtverontreiniging 8 tot 22 vermijdbare sterfgevallen per jaar vallen. Datzelfde geldt voor de zeer drukke Kennedylaan in Eindhoven, met nog meer ongevallen per kilometer en liefst 19-40 vermijdbare sterfgevallen per jaar door luchtverontreiniging. Een verdiepte tunnelbak onder de N65 in Vught zorgt er vooral voor dat de dagelijkse avondfile voortaan eindigt in die bak vlak voor het laatste stoplicht in Vught vanuit Den Bosch. De fietstunnel een paar honderd meter buiten Helvoirt geeft ook al geen vermindering van de 2-6 vermijdbare sterfgevallen per jaar door luchtverontreiniging aldaar.

Daarentegen kost 23 km ondertunneling van de N270 in Helmond, de N69 in Waalre en Valkenswaard, de N65 in Vught en Helvoirt en de Kennedylaan etc. in Eindhoven, nauwelijks meer namelijk €1.495 Mio.

Doorslaggevend is dat alle grond bovenop en naast de tunnel dan voor €8,68 per m2, bijna gratis dus, beschikbaar komt voor gebiedsontwikkeling. Daarmee pakt ondertunneling voordeliger, duurzamer en milieuvriendelijker uit dan de bestaande plannen.

Morele verplichtingen

Met of zonder overschrijding normen luchtverontreiniging is wonen langs een snelweg erg ongezond. Daarom zijn ook Brabantse bestuurders en GS moreel verplicht zich in te spannen andermans leven niet onnodig te verkorten of onnodig te laten lijden.
Het gaat hier om tientallen vermijdbare sterfgevallen in Brabant per jaar zoals blijkt uit deze link.

Juridische verplichtingen

Er zijn juridische verplichtingen uit hoofde van art.5.9 WM en art. 13 Richtlijn-2008-50-EG i.v.m. normoverschrijding en daarnaast ex art. 11, 21, 22 GW en 22, 529 EVRM i.v.m. gezondheid en leven. Europese jurisprudentie bevestigde via Janacek de verplichting tot a. maatregelen op korte termijn, b. geschikt om het risico van overschrijding van de grenswaarden tot een minimum te beperken, c. rekening houden met de feitelijke omstandigheden en alle betrokken belangen, d. geschikt om geleidelijk terug te keren naar een niveau onder deze waarden en de Wet Milieubeheer heeft dit nog veel verder aangescherpt.

Gezond economisch verstand

• De beschikbare €1.336 Mio wordt nu besteed aan plannen voor de minst drukke en meest veilige wegen door Brabant. Als gevolg wordt de N279 als kortste route maar Duitsland ook nog de snelste,
• alle kosten/batenanalyses van de bestaande plannen zijn negatief, die van ondertunneling positief,
• qua verkeersafwikkeling zijn de bestaande wegen nu eenmaal de kortste route naar wonen en werken via bebouwde kommen,
• de huidige plannen veroorzaken verkeerstechnisch vermijdbare omwegen door natuur- en buitengebied.

Financieel voordelig

Via gebiedsontwikkeling op ondertunnelde wegen worden de kosten geringer dan de nu beschikbare €1.336 Mio. De grond boven die ondertunnelde wegen zou dan slechts €8,68 per m2 kosten terwijl de opbrengst ook nu nog in deze moeilijke tijd zeker hoger is.

Bestuurlijk verzet noodzaakt tot juridische procedures

Geen van de betrokken bestuurders ontkent bovenstaande argumenten inhoudelijk. Toch wordt vastgehouden aan de bestaande plannen. Argumenten: a. zo is nu eenmaal besloten en b. het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtverontreiniging (NSL) toont aan dat er geen overschrijdingen zijn. De Wet Milieubeheer en de Richtlijn 2008/50 EU schrijven voor dat overal aan de normen voldaan moet worden behoudens op plaatsen waar het publiek geen toegang heeft. Kennelijk beseffen die bestuurders niet dat de meet- en rekenpunten in het NSL van heel andere uitgangspunten uitgaan (toepassings- en blootstellingsbeginsel).

Daarom worden nu in de lopende procedures bij de Raad van State forse dwangsommen gevorderd op iedere uitgave aan de bestaande plannen. Ook bij een kleine kans op volledige toewijzing bij de Raad van State of EHRM, is een kleine kans op een forse dwangsom een hele grote blunder bij toewijzing.