MEGABLUNDER PROVINCIE BRABANT?

De provincie Brabant neemt op 1 Juli 2011 een besluit over het voorstel Brainport, ofwel N279/NOC. Dit voorstel is door de gezamenlijke statencommissies MF en ROW voorbereid op 24 juni 2011. Het audio-verslag van die vergadering is interessant om de volgende redenen:
• Financiering gedekt of voor een dubbeltje 1e rang?
• N279 korste, snelste en drukste route Duitsland?
• Geen gevolgen van luchtverontreiniging op sterfte?
• Nut en noodzaak ofwel dekken de baten de kosten?
Het gaat over het belangrijkste voorstel qua infrastructuur in Brabant van deze eeuw. Sommige uitspraken in dit debat zijn daarom nader geanalyseerd.

VOOR EEN DUBBELTJE OP DE EERSTE RANG?

Praktisch alle partijen spraken zorgen uit over de financiering. De gedeputeerde stelde (196:15):"Het heeft weinig zin om met getallen te goochelen. Ik zag ook bij de inspekers, de ene had het al over 3 Miljard ..." In de stukken staat “€815 Mio tot 1,3 Miljard of meer.” Vanaf €815 Mio is er dus een sluitende business case.

In herinnering zij gebracht dat op 1 mei 2008 de investering voor de NOC al werd ingeschat op € 1.496 Mio (tabel 16, pag. 186). Op grond van bestuursakkoorden concludeerde de stuurgroep Brainport-Oost 10 september 2010 dat aanvullende (tunnel)eisen maximaal € 2.495 Mio(bijlage 2, pag. 27) vergen. Bovenstaande bronnen houden alleen rekening met de N279 vanaf Veghel naar de A67(Eind­ho­ven/­Venlo/­Duitsland). Een upgrade van de N279 Den Bosch-Veghel, hangt daar onverbrekelijk mee samen en kost ook tenminste 200 Mio (tabel 6.5, pag. 36). Deze aanvullingen, inflatie en aantoonbare onderschattingen, brengen de totaal investering NOC/­N279 richting €3.000 Mio rekening houdend met de bestuursakkoorden. Zo wordt voor tientallen jaren de financiering van andere urgente(re) wegproblemen geblokkeerd. Bijv. de N270, N69, N65, binnenring Eindhoven etc. Waren deze ambtelijke stukken de gedeputeerde en de Statenleden niet bekend? Salami-tactiek of voor een dubbeltje op de 1e rang willen zitten?

N279: GEZOND VERSTAND of DIKKE EN DURE RAPPORTEN

De huidige snelste route van Rotterdam naar Duisburg gaat nu over Arnhem, is 206 km lang en duurt 116 minuten. Dezelfde route van Rotterdam naar Midden– en Zuid Duitsland maar nu over Den Bosch en Helmond is nu al de kortste route met 204 km maar tijdrovend met 138 minuten. Dat effect wordt sterker naar de mate dat het vertrekpunt vanuit de Randstad, dichter bij Den Bosch ligt. Na upgrade wordt de hele N279 dus ook de snelste route, ook voor verkeer naar Venlo over de A2. Op een vraag daarover luidde het antwoord van de gedeputeerde(205:10):"Zoals het nu is gemodelleerd en wat uit de modellen komt, is dit aanvaardbaar...."

Niemand kent alle veronderstellingen in de gehanteerde verkeersmodellen, laat staan het precieze resultaat. Het doel van de upgrade N279 was het regionale verkeer bevorderen. Iedereen kent het verkeersmodel in Google via zijn navigatiesysteem. Met enig gezond verstand is het resultaat duidelijk, de N279 wordt de drukste weg van Nederland. Terecht kan de vraag dus gesteld worden of dit gebrek aan gezond verstand aan de modellen moet worden verweten of aan weinig kritische gebruikers!

LUCHTVERONTREINIGING en STERFTERISICO

Diverse vragen werden gesteld over de toename van luchtverontreiniging op locaties bij bebouwde kommen. De gedeputeerde acht dit onvermijdelijk en merkt vervolgens op (202:20): "In de maatregelen en het flankerend beleid dat hierbij hoort zitten ook de investeringen in de HOV-lijn Nuenen, fietsverbindingen .....

Het lijkt er op dat de Provincie geen kennis nam van het advies van de Gezondheidsraad over de gevolgen van luchtverontreiniging bij wegen, gebaseerd op tientallen recente studies. Dit advies constateert op pagina 5 dat omwonenden tot ongeveer 1000 meter van een verkeersader nadelige gezondheids­effecten onder­vinden. Sommige studies hebben dat verband gekwan­tificeerd. Een studie over de 1,2 km snelweg N65 bij Helvoirt indiceert deze vermijdbare sterfte op minimaal 2 per jaar Toegepast op de bestaande drukste wegen van Brabant, gaat het al om tientallen tot honderden onnodige doden per jaar. Het staat vast dat de N279/Brainport meer verkeer en meer luchtveront­reiniging veroorzaakt. Bij twijfel over dit effect, is de norm: niet doen. Willen de Statenleden hier dan verantwoordelijkheid voor dragen?

NUT en NOODZAAK ofwel KOSTEN/BATEN ANALYSE

Veel twijfels werden geuit over nut en noodzaak. In de praktijk wordt nut en noodzaak getoetst via kosten/baten analyses. Voorschrift van de leidraad OEI is dat alle infrastructuur projecten van de overheid worden getoetst via een kosten/­baten analyse. Opmerke­lijk is dat deze kosten/baten analyses (MKBA's) wel zijn gemaakt maar niet zijn betrokken bij deze besluit­vorming. Ook is voorschrift dat het planologisch on­mo­gelijk is een knip aan te brengen in een weg volgens de gedeputeerde(punt 6, 31:50). Dat zou betekenen dat bezwaarmakers altijd scoren. Opmerkelijk is dat dit nu precies hetgeen is dat de Provincie beoogt met de N279.

De MIRT-Verkenning 2008 toonde een MKBA met een negatief saldo van € 702 Mio o.b.v. alleen directe effecten bij een investering van € 1.496 Mio (tabel 16, pag. 186). De bestuursakkoorden verhoogden dit met € 999 Mio (2495-1496) naar € 1.701 Mio negatief(702+999). De N279 Den Bosch/Veghel toonde een MKBA met een negatief saldo van € 56 Mio (tabel 5.4, pag. 31). De ongeknipte N279/Brainport levert dus in totaal een negatief saldo van € 1.757 Mio(1701+56). Deze structuurvisie gaat dus aan elementaire eisen voorbij: a. geen MKBA bij de besluitvorming, b. bij een negatieve MKBA in beginsel niet investeren, c. knip in N279.

Conclusie: Bezwaar en beroep tegen deze structuurvisie is juridisch waarschijnlijk niet haalbaar(AWB art. 8:5). Boven­staande argumenten, naast specifiek regionale, zullen de uitvoering echter effectief gaan blokkeren. Belangrijke gemeentes via gemotiveerde afwijkingen, bewonersgroepen via eindeloze procedures. Is dat allemaal de moeite waard? Zou bij een heroverweging het veel goedkopere en intelligentere groene tunnelplan niet veel meer steun van gemeentes en bevolking ontvangen?